Misschien was de oorspronkelijke betekenis van het verdwenen woord stokebrand ‘brandstichter’. Vondel gebruikte dit verdwijnwoord althans in die betekenis toen hij een personage in zijn treurspel De Amsteldamsche Hecuba liet opbiechten: Ick ben stoockebrand: mijn vier is’t datter blaeckt. Maar … Lees verder
Een zoopjesman is een verdwenen woord voor een herbergier of kastelein. Een caféhouder zouden we nu zeggen, of – wat informeler – een kroegbaas. Dit verdwijnwoord houdt verband met het werkwoord zuipen en laat zich parafraseren als ‘iemand die anderen te … Lees verder
Tot ver in de 19e eeuw waren er tal van samenstellingen in omloop met jammer als eerste deel. Jammer kon zowel ‘ellende’ als ‘ellendig’ betekenen in woorden als jammerbode (ongeluksbode), jammerzalig (ongelukzalig), jammerbaan (ongelukkige levensweg) en jammerdood (ellendige dood). Sommige van die … Lees verder
Over De boeken der kleine zielen van Louis Couperus schreef een recensent ruim een eeuw geleden nogal kwaadaardig: Dit modieuze geschrijf, dit luchtig, vloeiend en boeiend voortvertellen in verfranscht Nederlandsch, dit kunstige en talentvolle loopt uit op de apotheose van de … Lees verder
Vandaag presenteert het nieuwe Amsterdamse bestuur zijn plannen voor de toekomst, die in het teken staan van vergroening, verduurzaming, terugdringing van het toerisme en vooral terugdringing van de automobiliteit. Dat laatste wordt bewerkstelligd door verhoging van het parkeertarief tot € 7,50 … Lees verder
‘Een schot gelost in het scheidingsuur van het oudejaar’, zo omschrijft de Dikke Van Dale het woord afscheidsschot. In die bewoordingen wordt dat trefwoord al meer dan honderd jaar in het woordenboek beschreven. Kennelijk was het rond 1900 hier en … Lees verder
‘Uitdrukkingen van een minnend hart’, zo werd in een grijs verleden het woord liefdetaal in het woordenboek verklaard. Daar zullen uitdrukkingen als mijn bekje, mijn boutje en woorden als duifje, hartenliefje, mopje en zoeteliefje mee zijn bedoeld, die misschien nog … Lees verder
Volgens de Dikke Van Dale is een kerstgave een ‘liefdegave aan de armen met Kerstmis uitgereikt’. Alleen al het gebruik van het woord liefdegave in deze definitie maakt duidelijk dat we met een ouderwets verschijnsel te maken hebben. Liefdegaven zijn … Lees verder
Trekpiano is een oud woord voor een trekharmonica. De harmonica is altijd een volksinstrument geweest. Het is een zogeheten diatonisch instrument, dat bij het aanzuigen en uitstoten van de lucht dus verschillende geluiden maakt. Vooral schippers hadden kennelijk een grote … Lees verder
Alkoofliefde is heimelijke liefde, vooral liefde buiten een vaste relatie om. Alkoofliefde is een samenstelling met alkoof, dat nog niet zolang geleden een courante benaming was voor een kamertje dat aan een grotere kamer grenst en vaak geen raam heeft. … Lees verder