Afgelopen zaterdag stond in De Volkskrant een interview met columniste Marianne Zwagerman, u weet wel de columniste die oudere slachtoffers van corona als ‘dor hout’ betitelde. Daarin vraagt de interviewer welke les zijzelf trekt uit de coronacrisis. Zwagerman:
Ik zie er vooral een enorme bevestiging in, van waar ik al jaren tegen vecht. Dat Nederland een rubberentegelparadijs is met een gebrek aan weerbaarheid. Een aangeharkt en overgereguleerd land. Dat zie je nu ook terug.
Zwagerman heeft onze taal niet alleen verrijkt met de metafoor dor hout, maar voegde al eerder het woord rubberentegelparadijs aan onze woordenschat toe. Dat deed ze in een radiocolumn op BNR in 2014 en sindsdien laat ze dat woord geregeld vallen, zowel in columns als elders. Alle dertig vindplaatsen van rubberentegelparadijs in LexisNexis zijn op Zwagerman terug te voeren, al gebiedt de eerlijkheid te zeggen dat op Twitter het woord ook weleens wordt aangetroffen in andermans teksten, al wordt daarin dan wel vaak weer naar Zwagerman verwezen.
In haar boek Kluitjesvolk legt Zwagerman uit wat ze met het rubberentegelparadijs bedoelt:
Overal liggen rubberen tegels, terwijl kinderen soms ook een gat in hun knie moeten vallen. Zo leer je omgaan met tegenslagen. Dat geldt voor de hele maatschappij: al die regels, vergunningen en verzekeringen bieden alleen schijnveiligheid. Dat is gevaarlijk, kijk maar naar wat er in 2014 gebeurde in Haaksbergen, met die monstertruck. Zodra iemand een dranghek neerzet, wanen mensen zich veilig. Waarom ga je in godsnaam op 10 meter afstand staan van een zware truck die over auto’s springt? Niemand heeft die vraag gesteld aan de slachtoffers.
Rubberentegelparadijs is weliswaar bij veel taalgebruikers bekend, maar is niet actief overgenomen door anderen. Anders gezegd: het woord wil maar niet doordringen in de omgangstaal en is om die reden eigenlijk niet rijp voor het woordenboek. Dat is jammer, want het is een mooie metafoor.
Maar er is ook iets anders aan de hand. De metafoor rubberen tegel voor een beschermde omgeving en een overmatig beschermende samenleving is wel algemener bekend. Zo was er voor het rubberentegelparadijs al sprake van een rubberentegelgeneratie. Dat betekent dat een samenstelling met rubberentegel– eigenlijk wel in het woordenboek hoort, en omdat rubberentegelparadijs nu eenmaal het bekendste voorbeeld daarvan is, komt dit woord daarvoor toch het meest in aanmerking.
Definitie
rubberentegelgeneratie (de, -s) generatie van mensen die zijn opgegroeid in een overmatig beschermde omgeving
rubberentegelparadijs (het- rubberentegelparadijzen) samenleving waarin de overheid dermate veel maatregelen heeft getroffen om de burger te beschermen, dat deze zich altijd veilig waant en en niet of nauwelijks meer wordt gestimuleerd maatregelen te treffen om zichzelf te beschermen; genoemd naar de rubberen tegels onder speeltoestellen die vallende kinderen voor letsel beogen te behoeden
Geef een reactie