We zouden vandaag natuurlijk onze moeilijke bril kunnen opzetten en een stukje gaan tikken over het woord onmiddellijkheidscultuur, dat gisteren zijn debuut maakte in NRC Handelsblad en vanochtend in NRC Next staat. Naar aanleiding van de verwarde én verwarrende berichtgeving van de autoriteiten over de ‘steek-Syriër’ (De Telegraaf), de man die afgelopen weekend in Den Haag drie mensen bijna keelde, schrijft Tom Jan Meeus:
We zijn in een onmiddellijkheidscultuur beland: we kunnen amper nog accepteren dat het even duurt voordat bijvoorbeeld de politie heeft uitgedokterd wat de feiten precies zijn.
Onmiddellijkheidscultuur – het woord werd niet eerder in onze taal aangetroffen – lijkt ons een adequate vertaling van culture of immediacy, een uitdrukking die in het Angelsaksische taalgebied sinds de jaren tachtig van de 20e eeuw courant is. Het is een woord dat we vast nog wel vaker gaan horen en lezen, want dankzij sociale media als Twitter, waar nieuws meteen gebracht én geduid wordt, leven we inmiddels in the age of impatience (de eeuw van het ongeduld), trouwens een uitdrukking die nogal eens in één adem wordt genoemd met culture of immediacy.
Maar goed, het lijkt wel hoogzomer, dus laten we het over een zonniger onderwerp hebben: het Eurovisie Songfestival. Want dat is getroffen door een … dansgate.
Trouw gebruikt dat woord vandaag voor het alom bekritiseerde optreden van dansers bij de uitvoering van de Nederlandse inzending bij dat jaarlijkse liedjesfestival, het countryrocknummer Outlaw in ‘Em van Willem Bijkerk (1980), beter bekend als Waylon. Die dansers doen namelijk aan krumping (Van Dale: ‘hiphopdans waarbij de dansers zich uitdossen als clowns en schijngevechten met elkaar aangaan’) en dat zou niet passen bij countryrock. Oordeelt u zelf:
Dansgate is wel een erg heftige typering voor een piepklein schandaaltje rond een (verkeerd gekozen) choreografie: gate betekent van oorsprong ‘(politiek) schandaal’ en werd ooit gebruikt ter vorming van samenstellingen die echt grote geopolitieke problemen benoemen, zoals Irangate. Tegenwoordig hebben we elke dag wel een schandaaltje dat een gate wordt genoemd. Dat kan alleen maar doordat gate in samenstellingen aan ernstige inflatie onderhevig is geweest.
Definities
dansgate (m, -s) schandaal dat verband houdt met een (ongepaste) dans of een (slecht gekozen) choreografie
onmiddellijkheidscultuur (v, g.mv.) cultuur die gekenmerkt wordt door een onmiddellijke behoeftebevrediging, m.n. op het gebied van informatieverschaffing
Wim Kloek
De oorsprong van al die samenstellingen met -gate is denkelijk Watergate. Maar misschien hoeft dat niet vermeld te worden, omdat we er door de huidige president dagelijks aan worden herinnerd.