Een hartverknettering, dat is wat crimineel Willem Holleeder toegewenst krijgt. Nota bene door zijn zus. Dat schreef het ANP gisteren. Dat is natuurlijk bepaald niet aardig van haar, maar hartverknettering zelf is wel een erg mooi woord. Het is niet nieuw, maar ook niet algemeentalig, dus tóch een beetje nieuw.
De krantenbank Delpher meldt als oudste vindplaats een krantenbericht uit 1990. Op 13 januari van dat jaar citeert de Leeuwarder Courant de schoolkrant van de Stedelijke Scholengemeenschap in Leeuwarden, waar een leraar zou hebben gezegd over het straffen van kinderen: ‘Dan krijgen ze een hartverknettering’. De volgende vindplaats uit de krant dateert uit 2001. Toen schreef het Parool dat je van het luisteren naar de tweede sonate van Boulez ‘een hartverknettering’ kan krijgen. (Als u wilt luisteren, hier is een linkje, wij kunnen ons in het harverknetterende oordeel over Boulez wel vinden).
De volgende vindplaatsen zijn vrijwel allemaal te vinden in het Parool en het Noord-Hollands Dagblad (of de IJmuider courant). Wellicht is hartverknettering dan ook een Noord-Hollands woord, dat nu – dankzij de zus van Holleeder – een bredere bekendheid zou kunnen krijgen.
Volgens het Woordenboek der Nederlandsche taal is het werkwoord verknetteren al sinds mensenheugenis verouderd. Toch komt het in de krantendatabank nu en dan wel voor. Niet in de door het WNT vermelde betekenis ‘verpletteren’ of ‘vermorzelen’, maar in de betekenis ‘knetterend verbranden’. Uit de contexten blijkt hartverknettering trouwens hetzelfde te betekenen als hartverzakking, waar hartverknettering in het woordenboek alfabetisch mooi voor past.
Geef een reactie