Op 19 juni 1998 schreef Trouw dat in Amerika de musea over de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog ‘als paddenstoelen uit de grond’ schoten: ‘Iedere staat heeft een Holocaust-centre en het is zelfs mogelijk in de Verenigde Staten geheel op de vernietiging van de joden af te studeren’. Het was de eerste keer dat een woordvorm die (ongeveer) gespeld wordt als holocaustcentrum in een Nederlandse krant opdook. Op 21 juli 2000 verscheen over die centra een kritisch artikel in het Parool: ‘De door Wiesenthal geïnspireerde holocaustcentra in de VS stoelen volgens Finkelstein op het principe ‘Dachau-meets-Disneyland’. In de VS wordt het ene ‘Dachau-amusementspark na het andere’ geopend.’
Sindsdien figureerde deze woordvorm – in allerlei spellingen, variërend van Holocaust center tot holocaustcentrum – enkele tientallen keren in de Nederlandstalige media. Nu eens werd hij als eigennaam gebruikt, dan weer als soortnaam, maar dat laatste gebruik van holocaustcentrum (of –center) was niet frequent genoeg om dit woord in het woordenboek op te nemen.
Vandaag is het woord opnieuw in het nieuws, maar in een andere betekenis. Sean Spicer, de wel vaker blunderende woordvoerder van het Witte Huis, vergeleek gisteren in een persconferentie Hitler met Assad toen hij zei ‘dat zelfs Hitler geen chemische wapens heeft ingezet zoals in Syrië is gebeurd’ (NRC, 12-4-2017). Dat is op zichzelf al een uiterst opmerkelijke uitspraak, want Hitler gebruikte wel degelijk gifgas (Zyklon B) in de vernietigingskampen. Toen een journalist Spicer om opheldering vroeg, antwoordde de voorlichter dan ook enigszins hakkelend dat hij heus wel wist dat Hitler ‘die in de Holocaust centra heeft gebruikt’. (Volkskrant, 12-4-2017).
Maar daarmee maakte hij meteen een nieuwe fout. Spicer gebruikte holocaust centers namelijk in de (ongebruikelijke) betekenis vernietigingskampen. Kon hij wellicht even niet op het woord extermination camp of concentration camp komen, of gebruikte hij holocaust center als eufemisme voor extermination camp?
Hoe dan ook, met zijn merkwaardige uitspraak zorgt Spicer ervoor dat het woord holocaust center (in het Nederlands: holocaustcentrum) nu wereldwijd op ieders netvlies gebrand staat. De kans is dan ook groot dat het woord – waarschijnlijk in zijn oorspronkelijke betekenis ‘museum of gedenkplaats gewijd aan de Holocaust’ – vanaf nu ingeburgerd zal gaan raken.
Geef een reactie