NRC Next schrijft vandaag over het illegaal downloaden van wetenschappelijke artikelen. Dat gebeurt vooral in landen als Iran, China en India. En natuurlijk in de opkomende landen, want daar hebben wetenschappers vaak simpelweg niet de middelen op 20 à 40 dollar voor een wetenschappelijk artikel te betalen. Voor zulke ‘arme’ wetenschappers lijkt Sci-hub een uitkomst te zijn. Dat is ‘een site waar je eenvoudig wetenschappelijke literatuur kunt downloaden’. Het copyright op die artikelen berust natuurlijk bij uitgevers, en het gratis downloaden en/of lezen van deze artikelen is dan ook illegaal. Vandaar dat NRC Next de illegale downloaders artikelpiraten noemt.
Artikelpiraat is een nieuw woord. Het is samengesteld met piraat in de betekenis illegale downloader, zoals we dat woord ook aantreffen in bijvoorbeeld filmpiraat, muziekpiraat en softwarepiraat. Sci-hub zelf werd eerder en elders al eens een wetenschapspiraat genoemd, maar dat woord zou je natuurlijk ook kunnen gebruiken als synoniem van artikelpiraat.
Dit type samenstellingen met piraat, waarin het product wordt benoemd dat illegaal gedownload wordt, is tamelijk productief. Je zou echter verwachten dat óók de combinatie van piraat met de stam van een werkwoord als eerste woorddeel veel voorkomt. Daar zijn wel wat voorbeelden van – eetpiraat, huurpiraat, zendpiraat – maar die woordvormingsprocedé is in feite nauwelijks productief. Kijkpiraat wordt op internet weliswaar één keer gevonden op een website over Denen die illegaal streamen, maar luisterpiraat en leespiraat zijn slechts virtuele samenstellingen. Althans vooralsnog.
Geef een reactie